6 loại thảo dược có khả năng gây tổn thương gan

Hiện nay, việc sử dụng các sản phẩm thảo dược song song với thuốc tây y ngày càng phổ biến, đặc biệt ở những người mắc bệnh mạn tính. Lý do chủ yếu là họ tin vào hiệu quả điều trị của các sản phẩm này và cho rằng thảo dược có nguồn gốc tự nhiên sẽ an toàn, không gây hại. Mỗi ngày, hàng triệu người tiêu thụ các sản phẩm có thành phần thảo dược với mục đích cải thiện sức khỏe và điều trị các bệnh nhẹ.

Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ tính an toàn và hiệu quả của các sản phẩm thảo dược chưa được kiểm chứng rõ ràng. Nguyên nhân là Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) không yêu cầu các thử nghiệm lâm sàng hoặc nghiên cứu dược động học trên người trước khi những sản phẩm này được lưu hành trên thị trường.

Một chương trình quan sát đa trung tâm tại Hoa Kỳ đã thu thập dữ liệu từ những bệnh nhân bị tổn thương gan do sử dụng thuốc hoặc sản phẩm thảo dược. Kết quả cho thấy tỷ lệ tổn thương gan do các sản phẩm này tăng gần gấp ba lần, từ 7% trong giai đoạn 2004–2005 lên 20% trong giai đoạn 2013–2014. Một số thảo dược bị nghi ngờ có nguy cơ cao gây tổn thương gan bao gồm: nghệ, kratom, chiết xuất trà xanh và quả bứa. Những sản phẩm này không chỉ có khả năng gây tổn thương gan nghiêm trọng mà còn có thể dẫn đến tử vong.

Khảo sát Kiểm tra Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia (NHANES) là một nghiên cứu định kỳ toàn quốc tại Hoa Kỳ, cung cấp dữ liệu về việc sử dụng các sản phẩm thảo dược. Khảo sát này đánh giá mức độ phổ biến và đặc điểm lâm sàng của người sử dụng 6 loại thảo dược thường có báo cáo gây độc cho gan bao gồm nghệ, chiết xuất trà xanh, quả bứa, rễ cây rắn đen, men gạo đỏ và ashwagandha (cây sâm Ấn Độ), ở người trưởng thành tại Hoa Kỳ. Theo dữ liệu từ NHANES trong giai đoạn 2017–2020, ước tính khoảng 15 triệu người trưởng thành tại Hoa Kỳ đã tiêu thụ ít nhất một trong số 6 loại thảo dược trên có nguy cơ tổn thương gan trong vòng 30 ngày. Con số này tương đương với số người sử dụng các loại thuốc kê đơn có nguy cơ gây độc cho gan như simvastatin, NSAID và sertraline.

Hình 1. Ước tính dân số Hoa Kỳ về việc sử dụng 6 loại thảo dược có khả năng gây tổn thương gan so với 3 loại thuốc được kê đơn phổ biến

Nguồn: https://jamanetwork.com

Các sản phẩm có chứa nghệ thường được sử dụng nhất cho sức khỏe khớp hoặc viêm khớp do niềm tin phổ biến rằng nghệ có thể có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm. Tuy nhiên, nhiều thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên đã không chứng minh được bất kỳ hiệu quả nào của các sản phẩm có chứa nghệ trong điều trị viêm xương khớp. Các sản phẩm có chứa trà xanh chủ yếu được sử dụng làm chất bổ sung năng lượng. Nhưng nhiều nghiên cứu đã không chứng minh được bất kỳ bằng chứng khách quan nào về việc giảm cân và cải thiện bền vững đến stress hoặc năng lượng với các sản phẩm có chứa hàm lượng catechin hoặc polyphenol cao có trong chiết xuất trà xanh. Quả bứa: thường được sử dụng với mục đích hỗ trợ giảm cân nhưng tiềm ẩn nguy cơ gây tổn thương gan nghiêm trọng. Cây rắn đen có thể gây viêm gan và suy gan cấp. Men gạo đỏ chứa monacolin K, giống statin, dễ gây tổn thương gan nếu dùng liều cao hoặc sản phẩm kém chất lượng. Ashwagandha được sử dụng để giảm căng thẳng và bổ sung năng lượng. Tuy nhiên, đã có báo cáo hiếm gặp về viêm gan cấp tính liên quan đến việc sử dụng ashwagandha. Nguyên nhân có thể là phản ứng miễn dịch cá nhân hoặc tác dụng của các hợp chất có trong cây.

 Tài liệu tham khảo

Lược dịch

Ngô Thị Thu Hằng