Phát hiện đích tác động mới cho thuốc điều trị bệnh ung thư phổ biến nhất ở trẻ nhỏ

 Các nhà nghiên cứu đã xác định được một đích tác động mới cho liệu pháp miễn dịch trong điều trị và chặn đứng tiến triển của bệnh u nguyên bào thần kinh là dạng ung thư phổ biến nhất ở trẻ nhỏ.

U nguyên bào thần kinh là dạng ung thư gặp phổ biến ở trẻ nhỏ và thiếu niên, ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ thần kinh. Bệnh này tấn công vào các tế bào thần kinh chưa thuần thục ở giai đoạn phôi. U nguyên bào thần kinh chiếm khoảng một nửa trong tất cả các bệnh ung thư gặp ở trẻ nhỏ, trong đó phát hiện nhiều nhất là ở trẻ dưới 1 tuổi. Tuy đã có các liệu pháp để điều trị bệnh nhưng tỷ lệ sống sót của trẻ về lâu dài với u nguyên bào thần kinh nguy cơ cao lại chỉ thấp dưới 50%.

Nguyên lý được đưa ra là xác định được một phân tử trên bề mặt tế bào khối u mà liệu pháp miễn dịch có thể hướng đích đến nhưng không làm tổn hại đến các mô lành. Để làm được điều này, các nhà khoa học đã tiến hành thực hiện giải trình tự di truyền trên acid ribonucleic (RNA), và so sánh thông tin trình tự RNA từ 126 u nguyên bào thần kinh với RNA của mô bình thường. Bằng phương pháp này, các nhà nghiên cứu đã xác định được 296 gen trình diện khác biệt nhau,  sau đó tiến hành sàng lọc tiếp để tìm ra “một ứng viên tối ưu cho đích tác động của liệu pháp miễn dịch”, đó chính là một protein có tên là glypican-2 hay GPC2. GPC2 là một thành viên trong họ glypican – họ protein trên bề mặt tế bào – có thể tương tác với các yếu tố và thụ thể trên bề mặt tế bào làm ảnh hưởng đến các con đường dẫn truyền tín hiệu quan trọng trong sự phát triển và ung thư.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện được rằng GPC2 cần cho tế bào khối u nhân lên và di căn. Tất cả những dữ liệu này gợi ý rằng GPC2 có thể là một đích tác động có giá trị, và một thuốc có khả năng tiêu diệt GPC2 có thể sẽ chỉ loại bỏ tế bào ung thư mà không  ảnh hưởng đến các tế bào lành, cũng như có thể chặn đứng sự di căn của tế bào. Để kiểm tra cho giả thiết này, các nhà nghiên cứu đã tiến hành gắn một kháng thể có thể nhận diện GPC2 với một thuốc hóa trị liệu tạo ra một dạng gọi là “tác nhân liên hợp kháng thể-thuốc” (ADC). Tác nhân này được thử nghiệm trên tế bào người nuôi cấy và các mô hình chuột và được phát hiện là tiêu diệt được rất nhiều tế bào ung thư mà không gây độc tính rõ ràng nào.  Tác nhân này cho thấy có tác dụng ngang bằng nhau với 26 trong tổng số 27 con chuột thuộc 3 nhóm điều trị đã có khối u teo lại hoàn toàn hoặc duy trì liên tục sự thoái giảm sau 8 tuần.

Phát hiện này cho thấy rằng liệu pháp miễn dịch loại này có thể sẽ rất an toàn và hiệu quả và đây chính là nền tảng cho việc phát triển một liệu pháp trị liệu hoàn toàn mới cho bệnh u nguyên bào thần kinh – dạng ung thư phổ biến nhất ở trẻ nhỏ – với hy vọng có ít độc tính hơn nhiều. Ngoài ra phát hiện này cũng sẽ hỗ trợ cho sự phát triển các liệu pháp miễn dịch khác, chẳng hạn như liệu pháp tế bào CAR-T (Chimeric Antigen Receptor T cell), để điều trị cho trẻ mắc nhiều bệnh ung thư nguy hiểm khác ngoài u nguyên bào thần kinh.

Trong thời gian tới, các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục các nghiên cứu tiền lâm sàng và độc tính của dạng trị liệu ADC này cũng như phát triển các liệu pháp miễn dịch khác trực tiếp hướng đích đối với GPC2. Ngoài ra, nhiều protein glypican khác cũng trình diện quá mức ở các bệnh ung thư khác ở trẻ em, nên phương pháp này cũng có thể được áp dụng trên nhiều bệnh ung thư khác ở trẻ.

Tham khảo

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/319391

2. K.R. Bosse; P. Raman; Z. Zhu; M. Lane; D. Martinez; S. Heitzeneder; et al. (2017). Identification of GPC2 as an Oncoprotein and Candidate Immunotherapeutic Target in High-Risk Neuroblastoma. Cancer Cell. 32(3), 295-309.e212

Tổng hợp

Trần Thái Sơn